Carnaval in Limburg voor beginners: dit moet je weten!
Kom je in februari of maart naar Limburg? Dan heb je grote kans dat je verzeild raakt in een bonte stoet vol kleuren en muziek. Want in Limburg wordt traditioneel in deze periode carnaval gevierd. Maar wat is carnaval nu precies? Wanneer begint het? Kun je als niet-Limburger ook meedoen? Kortom: carnaval in Limburg, voor beginners.
(headerfoto: Jean Pierre Geusens / Maastricht Marketing)
Photo by Jose P. Ortiz on Unsplash
Wanneer begint carnaval in Limburg?
De eerste carnavalsdag valt traditioneel gezien zeven weken voor Eerste Paasdag. Dit is de eerste zondag na de eerste volle maan na het begin van de lente (21 maart). Omdat Pasen niet ieder jaar op dezelfde dag plaatsvindt, is ook de datum waarop carnaval begint altijd anders. Op tijd even googlen dus!
Photo by Jose P. Ortiz on Unsplash
Hoe lang duurt carnaval in Limburg?
Carnaval duurt volgens de traditie drie dagen: zondag, maandag en dinsdag. De periode wordt afgesloten op woensdag - ‘Aswoensdag’ - maar dit is geen officiële carnavalsdag. Om het nóg ingewikkelder te maken: het carnavalsseizoen begint ieder jaar op 11 november - de 11devande11de - met allerlei grote openingsfestijnen. Vanaf die datum wordt er toegewerkt naar de échte carnavalsperiode, in de vorm van het uitroepen van de prins Carnaval en gezellige feestmiddagen en -avonden, die ‘zittingen’ genoemd worden.
Photo by Mika Baumeister on Unsplash
Wat betekent carnaval precies?
Het woord ‘carnaval’ is een verbastering van de Italiaanse term ‘carne levare’, wat ‘zonder vlees’ betekent. Het is een van oorsprong katholiek feest, waarmee ooit de vastenperiode van 40 dagen tot aan Pasen, werd ingeluid. Het is historisch gezien een feest waarbij maatschappelijke rollen worden omgedraaid. Zo is ook de prins Carnaval ontstaan, die in iedere gemeente wordt uitgeroepen en tijdens de drie carnavalsdagen symbolisch de macht heeft. Vandaar dat de prins voorafgaand aan de carnaval in een feestelijke zitting ‘de sleutel van de stad’ krijgt van de burgemeester.
Photo by Marilyn Paige on Unsplash
Is carnaval in Limburg overal hetzelfde?
O, zeker niet! Iedere stad en ieder dorp viert carnaval op zijn eigen manier. Lokaal zijn er tal van eigen tradities en gebruiken, van Noord tot Zuid-Limburg. Teveel om op te noemen! Ga naar een willekeurige plaats en laat je meevoeren in de lokale cultuur!
Photo by Mika Baumeister on Unsplash
Carnaval in Limburg = Vastelaovend
Vastelaovend, sjiengeleboem! Als je in Limburg bent tijdens carnaval, zul je die kreet zeker een keer horen. ‘Maar wat is vastelaovend nu weer?’, zul je je afvragen. Vastelaovend is dialect voor ‘vastenavond’, omdat carnaval gevierd wordt aan de vooravond van de vastenperiode.
Photo by Mika Baumeister on Unsplash
Overal optochten
Tijdens de carnaval trekken in iedere stad en ieder dorp optochten door de straten. Op iedere plek wordt zo’n optocht op een andere dag gehouden. De optochten worden gevormd door de feestvierders zelfs, in georganiseerde groepen, mét of zonder praalwagens. Ook lopen er muziekkorpsen mee, zoals fanfares, harmonieën en blaaskapellen. De ene optocht is groter dan de andere. Zo is de optocht van Maastricht - ook wel Boonte Störrem (bonte storm) genoemd in het Limburgs - heel erg lang. De laatste groepen en praalwagens arriveren vaak pas tegen het avondschemer op het eindpunt van de route. Ook in grote steden, zoals Heerlen, Sittard, Weert, Roermond en Venlo zijn er lange optochten. Maar ook die in kleine gemeenschappen zijn erg de moeite waard. En altijd staat de prins Carnaval centraal in het feestgedruis, met zijn eigen praalwagen. Leuk voor de kinderen: de prins gooit meestal snoepjes vanaf zijn wagen naar beneden!
Carnaval is alleen maar bier drinken, toch?
Pas op met wat je zegt! Voor het merendeel van de Limburgers is carnaval veel meer dan dat! Het is een feest dat al generaties lang wordt gevierd en wat velen met de paplepel binnen hebben gekregen. Het is een belangrijk onderdeel van de Limburgse cultuur en identiteit en zeker niet ‘plat’ en allerminst een ‘zuipfestijn’. Al wordt er veel bier gedronken: ‘gewoon’ pils, maar ook ‘halfom’ (half pils en half oud-bruin bier) en ‘sjoes’ (een mix van pils en oud-bruin, in een verhouding die van plaats tot plaats verschilt). De tradities gaan vaak eeuwen terug en worden met veel zorg en oog voor detail in stand gehouden. Ze worden ook alom gerespecteerd. Dus over prins Carnaval geen grappen!
